Cyfres Celf 2000: Aneurin

An attractive collection of the work of the popular Welsh artist Aneurin Jones, comprising reproductions of over 70 colour paintings and 30 pen-and-ink illustrations reflecting a deep love of people and animals, the Welsh landscape and country life, together with comments about his work in Welsh and English by poets and writers, critics and admirers. First published in 2000.

Review :
Nid syndod oedd gweld ail argraffiad o lyfr Aneurin. Mae Aneirin Jones nid yn unig yn artist poblogaidd yng Nghymru, ond y mae hefyd yn artist pwysig. Mae nodweddion gwaith y peintiwr hwn yn datgelu cymaint am werthoedd bywyd yn gyffredinol ac amdanon ni fel Cymry, ac yn arbennig y ‘Cymry cefn-gwlad’ fel y’u gelwir. Yr hyn sy’n taro rhywun wrth edrych ar lawer o beintiadau Aneurin am yr ail a’r trydydd tro yn y llyfr hwn yw’r elfen gyntefig honno sy’n treiddio drwy siâp a ffurf ei bobl a ffurf ei dirlun. Mae ymdeimlad siâp cyrff ffermwyr Aneurin (e.e. Mynydd y Gwair) yn un â siâp y tir. Gwelir ymdeimlad corfforol â gweithio ar y tir, ac ag anifeiliaid y tir, sef ffordd o feddwl sydd bellach wedi diflannu yn yr oes wyddonol, beirianyddol a thechnolegol hon. Bellach, gyda’r fath beiriannau soffistigedig nid oes angen llafur corfforol. Hefyd, teimlaf fod ymdeimlad oesol, hamddenol a chymdeithasol ffermwyr Aneurin â’i gilydd yn drawiadol, eto yn rhywbeth prin ym mywyd ac agwedd unigolion prysur a dan straen yr oes hon. Mae ffurf a chynnwys peintiadau Aneurin yn dweud cyfrolau, yn dweud mwy nag y gall unrhyw ffotograff ei gyfleu. Rhaid hefyd ddarllen sylwadau’r cyfranwyr i gyd os yw'r darllenydd eisiau dod i adnabod gwir arwyddocâd ei gyfraniad. Mae sylwadau Jâms Nicholas a Peter Lord yn arwyddocaol iawn. Hefyd, mae sylwadau’r golygydd Emyr Llywelyn ynglŷn â pherthynas dyn â’i gyd-ddyn, â’i anifail, ac â’r pridd ym mheintiadau Aneurin yn hynod dreiddgar. Gwêl fod elfennau real a thragwyddol i’w luniau. Fe fyddai sylwadau o’r fath ochr yn ochr â’r gwaith wedi bod hyd yn oed yn fwy effeithiol. Teimlaf yn aml fod beirniaid y cyfnod modern presennol yn ddall i beintwyr megis Aneirin Jones. Bron na ddywedwn fod yn rhaid cael profiad o agwedd gymdeithasol a diwylliannol ‘Cymry cefn gwlad’ y cyfnod cyn y gellir deall a gwerthfawrogi perthynas ei ffermwyr â’r pridd, perthynas agos dynion â’i gilydd, perthynas dyn â’r anweledig a pherthynas dyn â chymdeithas wâr. Dyna yw cryfder y llyfr hwn. Gwelir cymdeithas ddiwylliedig, cymdeithas sy’n uno mewn galar (e.e. ‘Dynion yn unig’), cymdeithas sy’n uno mewn gweithgarwch eisteddfodol (e.e. ‘Y Cantorion’), cymdeithas sy’n llawn hiwmor chwareus (e.e. ‘Bois Epynt’), a chymdeithas ag ymwybyddiaeth o’i hanes, ei hiaith ac o wleidyddiaeth Cymru (e.e. ‘Cynulliad Owain Glyn Dŵr’). Moliant i werthoedd diwylliedig a chymdeithasol cefn gwlad yn ei chyfanrwydd, ac i genedl y Cymry yw peintiadau Aneirin. Mae’n llyfr gwerth ei drysori.