Dal i Fynd

A humorous and entertaining novel about three women during one year in their varied and troublesome lives, providing a tonic to readers with plenty of laughing out loud and tearjerking stories.

Review :
Dyw Anwen ddim yn siŵr pa un sydd waethaf… magu tri o blant, bod yn gadeirydd PTA yr ysgol, neu wrando ar Rhys, ei gŵr, yn conan am ei daith lan i’r gogs i’r gwaith. Ar yr wyneb mae Delyth yn fenyw fusnes lwyddiannus. Ond o dan yr wyneb mae’n byw am y llyfr self-help diweddara ac yn hollol paranoid am sicrhau dyrchafiad cyn iddi fynd yn rhy hen. Fel gwraig weinidog gydwybodol mae Nia’n gwneud ei gorau i gefnogi ei gŵr. Felly, sut all menyw ffeind ymdrin ag Eirwen, y ciwrad newydd sy’n ddigon i wneud i unrhyw un golli ei ffydd? Mae trobwynt ar ei ffordd i’r dair, ac erbyn i gylch blwyddyn fynd heibio bydd golwg go wahanol ar eu bywydau – er gwell ac er gwaeth. Mae gan yr awdur ddawn i ddweud stori ddoniol. Peth peryglus yw rhagdybio. Yn dilyn darllen adolygiadau o’r nofel hon am fenywod gan fenywod, penderfynais, rhag blaen, mai nofel i fenywod oedd hi. Penderfynais hefyd – eto, rhag blaen – mai efelychiad oedd hi o’r ‘chick-lit’ felltith sy’n halogi llenyddiaeth boblogaidd Saesneg. Ymhellach, penderfynais mai ymgais i neidio ar wagen ddiweddaraf Helen Fielding oedd y nofel hon. Ie, rhagdybiaeth a rhagfarn. Ro’n i’n anghywir yn y tri achos. Mae Dal i Fynd yn chwa o awel iach ac yn apelio, ddwedwn i, at bawb, o’r arddegau at oedran hen begoriaid fel fi, yn fenywod a gwrywod. Hanesion tair merch gawn ni, a hynny ar ffurf cofnodion dyddiadurol yn ystod blwyddyn gron. Drwy eu sylwadau deuwn i adnabod Anwen, Delyth a Nia. A thrwy eu sylwadau personol rhannwn eu dyheadau a’u rhagfarnau. Dyma beth yw hel clecs i rai sy’n gwerthfawrogi ysgrifennu da. O reidrwydd, mae cofnodion dyddiadurol yn bytiog. Yn y gyfrol hon, mae hyn yn gryfder, a chawn ein cario ar wib orffwyll, i fyny ac i lawr, fel ar y meri-go-rownd yn y ffair. Mae’r symud aflonydd yn sicrhau na chawn gyfle i bendroni gormod. Yn hytrach cawn ein sgubo o ddigwyddiad i ddigwyddiad, o farn i ragfarn, o obaith i ddadrithiad ac yn ôl. Mae hon yn nofel glyfar heb fod yn orddyfeisgar. Mewn nofel fel arfer deuwn i adnabod cymeriadau drwy’r disgrifiadau manwl ohonynt. Yma, yr hyn sy’n llunio’r cymeriadau ac yn gwahaniaethu rhyngddynt yw eu monologau. Mae eu gwahanol arddulliau sgwrsio – a sgyrsiau personol yw cofnodion dyddiadurol, wedi'r cyfan – yn adlewyrchu'u gwahanol gymeriadau. Ac, yn wir, mae'r rhain yn help i greu a datblygu eu cymeriadau ym meddyliau’r darllenwyr. Mae gan y tair eu nodweddion personol. Tuedda Anwen i godi ei llais i BRIFLYTHRENNAU pan y cythruddir hi. Y fenyw fewnol sy’n mynd â bryd Delyth. Ond mae materion mwy ysbrydol yn mynd â bryd Nia. Fe’u cawn yn epistoleiddio ar wahân ar y dechrau, ond yn raddol ac yn gwbl gredadwy fe’u tynnir at ei gilydd. Ac fe’u cawn wedyn yn ysgrifennu am ei gilydd. Mae sylwadau’r triawd, yn ogystal â bod yn gymysgedd o’r doniol a’r trist, yn gyforiog o ddychan. Cymysgir cymeriadau go iawn a chreadigaethau dychmygol. Mae Charlotte Church a Dafydd Êl yn eistedd yr un mor gyffyrddus â’r Fam-Sy’n-Conan-Am-Bopeth a Ffion Haf, mam ofnadwy Brengain, Tudno a Gwahadden. Peidiwch â beirniadu llyfr wrth ei glawr, medd yr hen wireb Saesneg. Peidiwch â rhagdybio chwaith, fel y gwnes i.