Hud a Lled - Hunangofiant Eirian Wyn: Hunangofiant Eirian Wyn

A comprehensive biography of Eirian Wyn, popular minister and magician from Brynaman, comprising an account of his childhood, including suffering a grave illness and discovering he was dyslexic.

Review :
Cofiant cynhwysfawr Eirian Wyn, y gweinidog a'r consuriwr poblogaidd o Frynaman. Mae'n cynnwys hanes ei blentyndod pan gafodd afiechyd yn ifanc iawn, a chanfuwyd hefyd ei fod yn dioddef o dyslecsia. Un o brif anghenion hunangofiant llwyddiannus yw teitl bachog, ac mae hwn yn deitl dyfeisgar. Dyma i chi weinidog sydd hefyd yn gonsuriwr yn chwarae â’r geiriau ‘Hyd a Lled’ a ‘Hud a Lledrith’ gan esgor ar ‘Hud a Lled’. Clyfar iawn. Yr anghenraid nesaf yw agoriad gafaelgar. Ac fe’i cawn yn y frawddeg fer agoriadol: ‘Y tric cynta wnes i erio’d, mae’n debyg, oedd ca’l ’y ngeni.’ Do, bu ei enedigaeth yn destun rhyfeddod. Do, digwyddodd, yng ngeiriau consuriwr arall nid anenwog, ‘Jyst fel’na!’ Yr angen nesaf yw cynnal y ddawn dweud o glawr i glawr. Ac mae Eirian Wyn yn llwyddo i wneud hynny. Nid bod hynny’n fy synnu. Mae’r awdur yn fwrlwm o gwmnïwr, ei wên barod a’i gynhesrwydd naturiol yn goleuo ble bynnag y bo, boed mewn pulpud, ar lwyfan neu’n cynnal sgwrs â chydnabod. Cyfeiriais eisoes ato fel pregethwr a chonsuriwr. At hynna ychwanegwch actor, cyflwynydd a chaplan. A dyn motor-beic. Cawn hefyd wybod ei fod dros ei ben a’i glustiau mewn cariad â’i wraig Helen a’i ferch Fflur. Ac ar ôl y ddwy hynny daw Clwb Pêl-droed Dinas Abertawe yn uchel yn ei serchiadau, ac Eirian yn ei seithfed nef yn cael cyhoeddi yn Gymraeg mewn gemau cartref. Mae cyhoeddi hunangofiannau yn un o brif ddiwydiannau’r Gymru Gymraeg erbyn hyn, a’r rheiny’n dueddol o ddilyn yr un patrwm gyda phenodau cronolegol swmpus yn cofnodi prif ddigwyddiadau fel cerrig milltir personol y gwrthrych. Ar unwaith daw rhywun i sylweddoli fod hwn yn hunangofiant gwahanol. Oes, mae yma benodau penodedig ar Fagwrfa, Addysg, Bwrlwm Bywyd a Gwaith. Ond o fewn y penodau sylweddol eu hyd, ceir pytiau sy’n benodau mini. A dyma ddyfais arall sy’n gweithio. O fewn y bennod gyntaf, er enghraifft, ceir ymron ddwsin o isbenodau sy’n crynhoi cefndiroedd teuluol, yn datgelu direidi plentyndod, yn cyfleu diflastod y dioddef o’r fogfa a’r pas a chloffni ynghyd â dyslecsia. Yn eisin ar y gacen cawn flasu dyfyniadau sy’n dalpiau o dafodiaith bert ardal y glo caled. Gochelais yn fwriadol rhag datgelu gormod rhag imi darfu ar eich mwynhad. Ond rhaid cyfeirio at y rheswm pam i Eirian fynd ati i gyhoeddi ei hunangofiant eleni. Mae’r flwyddyn yn garreg filltir arall ar daith bywyd, ac yntau wedi cyrraedd oedran traddodiadol ymddeol. Ond o’i adnabod, ni wnaiff hynny ei lyffetheirio mewn unrhyw ffordd. Fedra i ddim dychmygu Eirian Wyn yn llaesu dwylo. Hir y goleued y wên lydan a’r ffraethineb parod.