Dim Heddwch

A lively and witty novel about a middle aged media presenter trying to come to terms with marital and drink problems while reliving eisteddfodic memories of youth in the company of past skeletons and a friend or two who disturb him.

Review :
Mae dechrau gafaelgar yn allweddol i nofel dda, meddan nhw. Dylai hon fod yn chwip o nofel, felly. Ar ôl gosod y cyfnod (haf 1979) gan gyfeirio at ynysoedd Kiribati’n ennill annibyniaeth, a dyfodol gobeithiol Nicaragua, cyflwynir y prif gymeriad yn ei stafell wely yn ei fflat yng Nghaerdydd: Doedd sefyllfa stafell Alwyn Mathews ddim mor obeithiol ag un Kiribati na Nicaragua. Ymddangosai fel petai byddin Genghis Khan wedi marchogaeth drwyddi ar ei ffordd i ysbeilio Samarkand, arwydd sicr i unrhyw sbeciwr o absenoldeb trefnusrwydd ei wraig. Hynny yw, gwraig Alwyn Mathews, nid gwraig Genghis Khan. O ydi, mae Lyn Ebenezer yn sgwennwr difyr a doniol. A dyna fo’n syth yn ein gosod ni yng nghyfnod y stori, sef adeg Eisteddfod Caernarfon 1979 - steddfod y treuliais innau wythnos ynddi (ac mae gen i luniau i brofi’r peth, achos fel mae’r hen air yn ddeud, os ydech chi’n cofio sesiynau pnawn Canolfan Tanybont yn Steddfod ’79 doeddech chi ddim yno). Yn wahanol i mi a bois Ffostrasol, mae Alwyn Mathews a’i gyd-gyfryngis yn treulio wythnos yr Eisteddfod yng ngwesty’r Regal (a digon hawdd dychmygu pa westy ydi hwnnw). Criw digon annymunol ydyn nhw: mae Alwyn, cyflwynydd rhaglen ddyddiol Cwmni Teledu Gwalia o’r Brifwyl, wedi gadael ei wraig ac yn cael affêr efo Bethan, y PA benchwiban, gan ennyn cenfigen Roger, y sinach o ymchwilydd, sy’n cynllwynio i ddwyn sgŵp Alwyn er mwyn trio perswadio Dewi, y cynhyrchydd cysetlyd, mai fo ddylai gyflwyno’r rhaglen. Ydach chi efo fi hyd yn hyn? Wel, yn gymysg â hyn i gyd, ac i gefndir amryw o glasuron pop Cymraeg y cyfnod (‘Ugain Mlynedd yn Ôl’, ‘Gwely Gwag’, ‘ Cofio dy Wyneb’ . . .) mi gawn atgofion Alwyn o eisteddfod ugain mlynedd ynghynt, Eisteddfod 1959, eto yng Nghaernarfon (na, fûm i ddim yn honno), a’i anturiaethau efo Joe, ei ffrind mynwesol bryd hynny, pan oedd o’n dipyn o rafin. Erbyn hyn mae o wedi colli nabod ar Joe, ond . . . wel, does dim angen dweud mwy, nagoes? Yr hyn sy’n brin yma ydi’r gwreiddioldeb a’r dyfnder sy’n perthyn i, dyweder, nofel fel Cadw dy Ffydd, Brawd gan Owen Martell, sy’n ymdrin â thema debyg (wynebu’r gorffennol a’i drechu). A dweud y gwir, mae Dim Heddwch yn mynd dros hen dir, heb fynd dan groen y cymeriadau stoc, ac mae angen mwy na ffraethineb a dawn dweud Lyn Ebenezer i achub y stori. Yn y penodau cynnar roeddwn i’n sicr fy mod i wedi darllen y nofel o’r blaen, cyn sylweddoli mai meddwl am Cyfryngis Alwen Williams roeddwn i. Ond mae’n perthyn i’r un teip yn union. Ydi Alwyn Mathews yn mynd yn ôl at ei wraig? Sori, ond doedd fawr o ots gen i erbyn y diwedd.